Μετεκλογικά καφενεία: Επιστροφή της κανονικότητας: Μέρος  ποιος ξέρει; - Πολιτισμός σε κρίση

Ο Ελισαίος  επιχειρηματολογεί:

«Κάτσε, ρε συ Άρη. Υπάρχουν και περιορισμοί! Και φυσικοί, αλλά και περιορισμοί του ίδιου του ανθρώπινου μυαλού…»

Ο Καπετάνιος απαντάει, σχεδόν αγανακτισμένος:

Μα για αυτό ακριβώς κάνω λόγο! Για τους περιορισμούς… Αλλά δεν πρόκειται για περιορισμούς της  σκέψης, αλλά για κοινωνικούς περιορισμούς, οι περιορισμοί της αστικής ιδεολογίας και χυδαίου υλισμού, για περιορισμούς του συστήματος …

 Για αυτό ακόμα κι όταν οι επιστήμονες κάνουν κάποια ριζικά νέα ανακάλυψη, στον μακρόκοσμο ή στον μικρόκοσμο, δεν μπορούν να κατανοήσουν τι είναι αυτό που έχουν βρει ή παρατηρήσει, γιατί η σκέψη τους είναι φυλακισμένη σε κουτάκια. Στα κουτάκια που την έχει βάλει ο χυδαίος – μηχανιστικός υλισμός και ο ακαδημαϊκός διανοητικός καθωσπρεπισμός!  

Και – ευρισκόμενος σε έξαψη κι έχοντας σκύψει προς τα μπρός :

«Εδώ έχουμε να κάνουμε με την παραίτηση της Νόησης! Είναι σα να παραδεχόμαστε – και η ακαδημαϊκή κοινότητα αυτό κάνει, αν και κάπως ντροπαλά – ότι  δεν υπάρχουν πια περιθώρια για την απόκτηση ριζικά νέων γνώσεων…  Λες κι έχουμε δώσει απαντήσεις σε όλα… Λες και δεν  υπάρχουν ερωτήματα που δεν έχουν πάρει απάντηση –  όπως κι ερωτήματα που δεν έχουν καν τεθεί!»   

Ο Καπετάνιος, εκμεταλλευόμενος την αφωνία των παρευρισκομένων, συνεχίζει –  πιο ήπια:

«Σε κάθε περίπτωση, αν  παραδεχτούμε ότι έχουμε φθάσει στο ανώτερο δυνατό σημείο του πολιτισμού αλλά και της σκέψης, σίγουρα θα υπάρξει πολιτισμική οπισθοδρόμηση –  μετά από μια λιγότερο ή περισσότερο μακρά περίοδο παράλυσης και σύγχυσης… Και έτσι, θα οπισθοδρομήσουμε σ’ ένα είδος νέου – μεταμοντέρνου –  μεσαίωνα…

Η Νόηση – όπως και ο ανθρώπινος πολιτισμός – πρέπει να προχωρεί μπροστά διαρκώς. Ή, σε κάθε περίπτωση, να μην παραιτείται…»   

Εδώ πρέπει να σας εκμυστηρευθώ κάτι, αγαπητοί μου αναγνώστες: Η αλήθεια είναι ότι δεν πολύ- παρακολουθούσα τη διάλεξη του Καπετάνιου, αν και μου φαινότανε αρκετά ενδιαφέρουσα. Μου αποσπούσε, βλέπετε, την προσοχή η μία – άλλη Νατάσα, η οποία ερχόταν συνεχώς στο τραπέζι μας. Για να φέρνει νερά, για να φέρνει ποτά, πατατάκια, γαριδάκια κλπ… Βασικά, μόνο ο Εμμανουήλ  παρακολουθούσε προσεκτικά τον Καπετάνιο… Και ο Σάκης με τον Ελισαίο…

Εντάξει, το παραδέχομαι: έβαλα τον Εμμανουήλ να μου γράψει το κομμάτι της διάλεξης… Αλλά αυτό το έκανα για την δικιά σας έγκυρη ενημέρωση, γιατί για μας, εδώ στον στρόβιλο, η πιστή αναπαραγωγή της πληροφορίας είναι πρωταρχική μας μερίμου… εεε, μέριμνα…    

Αλλά, που…; Α, ναι:  

Ο Καπετάνιος συνεχίζει στο ίδιο μοτίβο – και με κάποιες μικρές ανάπαυλες στον λόγο του:  

«Αλλά δεν είναι μόνο εκεί το πρόβλημα που αντιμετωπίζει ο σύγχρονος πολιτισμός, οι σύγχρονες κοινωνίες: Συνέπεια του γενικότερου πολιτισμικού μπλοκαρίσματος, έχουμε  κι ένα μπλοκάρισμα αξιακό και συνειδησιακό … Μπλοκάρισμα και ξεχαρβάλωμα παραδείγματος χάριν στις διαπροσωπικές και διασεξουαλικές σχέσεις, όπου ο αμοραλισμός κι ο ανταγωνισμός – ο ατομικιστικός ανταγωνισμός –  κυριαρχούν… Προσωπικές – φιλικές –  και δια – φυλικές στέρεες σχέσεις, πραγματικά συντροφικές, δύσκολα αναπτύσσονται πια μεταξύ ανθρώπων… Βλέπουμε σχέσεις  εφήμερες και επιφανειακές, κυριαρχούμενες από φόβο και καχυποψία ή από αδιαφορία και ιδιοτέλεια…  Και μαζί με όλα αυτά, έχουμε – εδώ και κάμποσο καιρό –  την ανάδυση ενός παραμορφωμένου, από τον  μεταμοντέρνο σχετικισμό, ηδονισμού, συνοδευόμενου από μια πρωτοφανή σύγχυση. Σύγχυση διανοητική, συνειδησιακή, ψυχολογική. Υποκείμενα, άνθρωποι  που δε ξέρουν τι είναι και τι θέλουν –   πράγμα έτσι κι αλλιώς όχι και τόσο εύκολο – , που αλλάζουν γνώμες και ταυτότητες σαν τα πουκάμισα…»

Και ύστερα από μια – κάπως μεγαλύτερη ανάπαυλα:

«Κι εδώ κολλάει, βέβαια, κι όλη αυτή η συζήτηση – επιχειρηματολογία περί βιολογικού και κοινωνικού φύλου, η οποία ονομάζει κοινωνικό φύλο τους κυρίαρχους – μέχρι πρότινος ίσως –  κοινωνικούς ρόλους για τα δύο φύλα: Ο Άνδρας πρέπει να είναι Άντρακλας – ειδεμή είναι γυναικούλα, ενώ η γυναίκα πρέπει να είναι γυναικούλα, ειδεμή είναι πόρνη. Αλλά εδώ μιλάμε για κοινωνικούς ρόλους και συμπεριφορές – όχι για φύλο…»

Αφού οι παρευρισκόμενοι δεν επιχειρούν να παρενοχλήσουν τον Καπετάνιο, εκείνος συνεχίζει: 

«Αλλά η σύγχυση δεν περιορίζεται μόνο εκεί. Οι περισσότεροι  άνθρωποι όχι μόνο αδυνατούν να αντιληφθούν τι είναι αυτό που τους συμβαίνει μέσα τους, αλλά και τι είναι αυτό που συμβαίνει γύρω τους. Στην κοινωνία, στην πολιτική, στην οικονομία. Όλες οι σταθερές που είχαν – εσφαλμένα ίσως –  και με τις οποίες προσπαθούσαν να κατανοήσουν, να κρίνουν, να αναγνωρίσουν τα κοινωνικά φαινόμενα, καταρρέουν μπροστά στα μάτια τους. Κι από εδώ ξεπηδά και το πιο ανησυχητικό σενάριο»

Ο Καπετάνιος ξανακάθεται αναπαυτικά στην πλάτη της πάνινης πολυθρόνας του, σταυρώνει τα πόδια του και κηρύττει κουνώντας τα χέρια του:    

«Στην προσπάθεια τους οι άνθρωποι να πάρουν ικανοποιητικές απαντήσεις, κι αφού δεν μπορούν να τις βρουν από την κατεστημένη επιστήμη, από τα κόμματα, από τους κοινωνικούς θεσμούς, μπορεί να στραφούν  στο παρελθόν. Στον μυστικισμό, στον αντιδραστικό εθνικισμό, στον απολυταρχισμό. Και θα γυρίσουν στο παρελθόν όχι μόνο γιατί δεν βρίσκουν απαντήσεις στο παρόν, αλλά γιατί δεν τους ικανοποιεί το παρόν, και κυρίως γιατί δεν έχουν τίποτα να ελπίσουν από το δυστοπικό μέλλον που βλέπουν μπροστά τους»  

Ο Καπετάνιος ξανά ανασηκώνεται, δένει τα δάκτυλα των χεριών του και συνεχίζει: