Παλιά η κοινωνική διαστρωμάτωση στην Ελλάδα – ή τουλάχιστον η απεικόνιση της στη λαϊκή συνείδηση –  ήταν απλή: Από τη μια είχαμε τον Λαό κι απ’ την άλλη το Κολωνάκι. Ο Λαός ήταν οι φτωχοί και το Κολωνάκι ήταν οι πλούσιοι και οι λεφτάδες  –  με το πάσης φύσεως υπηρετικό προσωπικό τους, που όμως δεν ανήκε πραγματικά στο Κολωνάκι. Α, υπήρχανε και οι ευκατάστατοι ή οι βολεμένοι, οι οποίοι δεν ήταν ακριβώς πλούσιοι, αλλά σίγουρα δεν ήτανε και φτωχοί…

Κάποια στιγμή – ίσως στην μεταπολίτευση –  κάνει την εμφάνιση του στην λαϊκή κοινωνιολογική ορολογία ένας νέος όρος: οι μικρομεσαίοι. Αυτοί υπήρχαν και παλιότερα αλλά δεν ήντουσαν – μιας και χρησιμοποιούμε λαϊκή ορολογία –  πολλοί, οπότε δεν υπήρχε και η ανάγκη για να ονομαστούνε, να βαπτιστούνε δηλαδή. Και πήραν αυτό το όνομα – μικρομεσαίοι – γιατί, αν και μεσαίοι, προέρχονταν από τους φτωχούς, αλλά και γιατί πιο εύκολο ήταν να γίνουν ξανά μικροί, φτωχοί δηλαδή, παρά πλούσιοι…

Και ποιοι ήτανε αυτοί οι μικρομεσαίοι; Ήτανε ο οικοδόμος που έγινε μικρό – εργολάβος, ο εργάτης που άνοιξε ρουχάδικο – ενώ πριν δούλευε σε εργοστάσιο ρούχων –  και ο σερβιτόρος που άνοιξε δικό του εστιατόριο. Αλλά κι άλλοι πολλοί… Πάρα πολλοί…

Στην σημιτική εποχή λανσάρεται από επίσημους δημοσιολόγος κι αναλυτές ένας ακόμα όρος: η μεσαία τάξη. Κι αυτή την φορά δεν ήτανε όρος της λαϊκής κοινωνιολογίας, αλλά της επιστημονικής κοινωνιολογίας…

Αλλά ποια είναι αυτή η περίφημη μεσαία τάξη;

Επειδή με τη λαϊκή και την ακαδημαϊκή κοινωνιολογία, αλλά και την μιντιακή δημοσιολογία μπορεί να μη βγάλουμε άκρη ας δοκιμάσουμε έναν εναλλακτικό ορισμό: Μεσαία τάξη είναι οι παραδοσιακοί και οι νέοι μικροαστοί…

Από τη μία είναι οι κάθε λογής μαγαζάτορες και οι ιδιοκτήτες καταστημάτων παροχής κάθε λογής υπηρεσιών, οι ελεύθεροι επαγγελματίες, οι αυτοαπασχολούμενοι, οι μικροί και μεσαίοι εργολάβοι, οι γιατροί – όσοι έχουν δικό τους ιατρείο, οι δικηγόροι – όσοι έχουν δικό τους γραφείο, οι πολιτικοί μηχανικοί που έχουν δικό τους τεχνικό γραφείο, οι οδηγοί ταξί που είναι ιδιοκτήτες ενός ή μερικών ταξί, οι υδραυλικοί, οι κλειδαράδες, οι ιδιοκτήτες συνεργείου αυτοκινήτων ή πρατηρίων βενζίνης κλπ, κλπ…

Όλοι αυτοί είναι οι παραδοσιακοί  μικροαστοί και οι ελεύθεροι επαγγελματίες.

[Στην παραδοσιακή μικροαστική τάξη μπορούμε να προσθέσουμε και τους μικροαστούς  της υπαίθρου – τους αγρότες, τους κτηνοτρόφους, τους ψαράδες κλπ]

Οι νέοι μικροαστοί είναι επιστήμονες, τεχνικοί και μηχανικοί που όμως είναι μισθωτοί/ αμειβόμενοι. Είναι επιστημονικά κι εξειδικευμένα στελέχη του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα, διευθυντές υποκαταστημάτων τραπεζών και μεσαία στελέχη τραπεζών, επιστημονικό προσωπικό σε βιομηχανίες – βιοτεχνίες, αλλά και σ’ άλλες επιχειρήσεις, ασφαλιστές, δημόσιοι υπάλληλοι – όχι όλοι ίσως, γιάπηδες κλπ, κλπ…

 Όλοι αυτοί είναι οι νέοι  μικροαστοί και η μισθωτή διανόηση  

Μέχρι την χρεοκοπία και τα μνημόνια όλοι αυτοί περνούσαν καλούτσικα και γι’ αυτό ψήφιζαν – στη μεγάλη τους πλειοψηφία – ΠΑΣΟΚ και ΝΔ. Οι  παραδοσιακοί  μικροαστοί ψήφιζαν κυρίως ΝΔ – πάνω από τους μισούς δηλαδή – και οι νέοι μικροαστοί ψήφιζαν κυρίως ΠΑΣΟΚ ή και αριστερά – μια μειοψηφία βέβαια…  

Μετά όμως ήρθε το μνημόνιο  

 Οι επιπτώσεις των μνημονίων ήταν πολύ σοβαρές για τους μικροαστούς, Κάμποσοι καταστράφηκαν – έκλεισαν τις επιχειρήσεις τους ή απολύθηκαν –, αρκετοί άλλοι συμπιέσθηκαν δραματικά, ενώ κι αυτοί που άντεξαν ζούσαν έναν διαρκή εφιάλτη: θα μπορούσαν να διατηρήσουν το οικονομικό τους επίπεδο, τις καταθέσεις τους, τα περιουσιακά τους στοιχεία;

Σοκαρισμένοι, εξοργισμένοι κι αγανακτισμένοι οι κατεστραμμένοι και συμπιεσμένοι παραδοσιακοί  μικροαστοί εγκαταλείπουν τη διεφθαρμένη ΝΔ και ψάχνουν δεξιά – αριστερά. Κυρίως προς την άκρα και λαϊκιστική δεξιά. Κάποιοι όμως μένουν. Γιατί πρέπει να διαφυλάξουν τα ευρουδάκια τους…

Κάτι ανάλογο συμβαίνει και με τους νέους μικροαστούς: Η μεσαία προς κατώτερη νέα μικροαστική τάξη εγκαταλείπει μαζικά το ΠΑΣΟΚ. Μεσαίο –  κατώτερο επιστημονικό και τεχνικό προσωπικό, δημόσιοι υπάλληλοι, άνεργοι πτυχιούχοι, μαζί με τους απολυμένους και την  εργατική τάξη φεύγουν από το κόμμα αυτό και το οδηγούν σε δραματική συρρίκνωση. Μένουν όμως μεσαία προς ανώτερα κομμάτια, πολυκατοικιούχοι ή/ και μεσαίο – μεγαλοκαταθέτες συνταξιούχοι ΔΕΚΟ – πρώην κρατικοδίαιτοι συνδικαλιστές και όχι μόνο…

Αλλά που πάνε όλοι αυτοί – οι νέοι μικροαστοί δηλαδή; Η πλειοψηφία τους προσανατολίζεται προς την αριστερά. Και κυρίως προς το Σύριζα, γιατί η λογική αυτών των στρωμάτων δεν πήγαινε μέχρι τη ρήξη με την ΕΕ. Μια καλή συμφωνία κι όχι άλλη κατρακύλα – αυτό θέλανε

Όλα αυτά έγιναν στις εκλογές του Μαΐου – Ιουνίου του 2012. Μετά όμως επιβλήθηκε ο ΕΝΦΙΑ. Αυτό ήταν η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι της οργής των μικροαστών. Ακόμα και οι μικροαστοί που δεν είχαν πληγεί πάρα πολύ από την κρίση είδαν αυτόν το νέο φόρο ως προσβολή. Και ήταν προσβολή. Μια  προσβολή ενάντια στο ιερό δικαίωμα της ιδιοκτησίας! Αποτέλεσμα: Η οργή των μεσαίων κι ανώτερων κομματιών των παραδοσιακών ήταν μεγαλύτερη πια από το φόβο της ανόδου των κομμουνιστών στην εξουσία, για αυτό ένα σημαντικό τμήμα τους απείχε στις εκλογές του  2015.

Αυτοί που απείχαν το 2015 επανήρθαν στις εκλογές του 2019. Και μαζί τους επαναπατρίσθηκαν παραδοσιακοί ψηφοφόροι της ΝΔ, που είχαν ψηφίσει ακροδεξιά ή άλλους δεξιούς σχηματισμούς…

Και επαναπατρίστηκαν γιατί ο Τσίπρας τους είχε ρημάξει στους φόρους. Και για να τον τιμωρήσουν επειδή δεν έκανε όσα είχε υποσχεθεί.

Και οι υπόλοιποι μεσαίοι – ή πρώην μεσαίοι; Εκείνοι τι απέγιναν;

Οι κατεστραμμένοι πήγαν κυρίως αποχή ή άκρα δεξιά. Οι συμπιεσμένοι – μερικοί απ’ αυτούς –, αλλά και κάμποσοι κατεστραμμένοι  ξαναψήφισαν Σύριζα – λόγω μείωσης του ΦΠΑ στην εστίαση από 23% σε 13%  – και λόγω των 120 δόσεων, που ήτανε πραγματικά μια μεγάλη ανακούφιση για πολλούς από αυτούς…

Σύριζα ψήφισαν και κάμποσοι από τους νέους μικροαστούς που πριν ψήφιζαν κεντροαριστερά…

Όμως Σύριζα ψήφισαν κυρίως οι εργαζόμενοι και οι άνεργοι. Η εργατική τάξη. Και ψήφισαν Σύριζα παρότι τους απογοήτευσε… Γιατί γνωρίζουν – έστω διαισθάνονται – ποιος είναι ο κύριος αντίπαλος τους. Κι αυτός δεν είναι η μεσαία τάξη, αλλά αυτοί που τη χρησιμοποιούν πολιτικά… Αλλά και από τους εργαζόμενους και τους ανέργους που  απείχαν – κι ήταν μεγάλο μέρος τους – πολύ λίγοι θα ψήφιζαν ΝΔ. Απλά έχουν απογοητευθεί κι απομακρυνθεί από την πολιτική. Αν πάντως επιστρέψουν θα αποδειχτεί ότι είναι αριθμητικά περισσότεροι από τη μεσαία τάξη