Παρουσιάζουμε την αλληλογραφία μεταξύ δύο σημαντικών προσωπικοτήτων του 20ου αιώνα. Στις 17 Ιανουαρίου 1908 o Τολστόι έλαβε έναν φωνόγραφο, δώρο του Τόμας Έντισον. Ήταν 80 χρονών, είχε επισφαλή υγεία και του απέμεναν μόνο δύο χρόνια ζωής.

 

Ο Τολστόι, θέλοντας να γράψει αμέσως στον  Άρθουρ Μπριζμπέιν[1] και στον Τόμας Έντισον, έδωσε εντολή στον Β. Γ. Τσερτκόφ[2] να του γράψει τις δύο επιστολές, αλλά λόγω κάποιου λάθους τα γράμματα αυτά επεστράφησαν από το γραφείο της «Εταιρείας Εθνικού φωνόγραφου».

 

Στις 9 Φεβρουαρίου 1908 ο Τσερτκόφ έγραψε στον Τολστόι: «Σας επισυνάπτω τις επιστολές που μου ζητήσατε να απαντήσω. Το έκανα με ακρίβεια, συμπεριλαμβάνοντας όσα μου είπατε».

Ο Τολστόι απάντησε στον Τσερτκόφ: «Σας ζήτησα να γράψετε δύο επιστολές: μια στον Άρθουρ Μπριζμπέιν και μία στον Τόμας Έντισον. Αλλά δεν καταλάβατε ότι ήθελα να τις υπογράψω εγώ ο ίδιος. Και τώρα με απασχολεί η σκέψη ότι ο Έντισον μπορεί να είναι δυσαρεστημένος που δεν έλαβε γράμμα με την υπογραφή μου. Σας παρακαλώ, γράψτε μια ωραία επιστολή, στείλτε την σε μένα, και θα την υπογράψω». Αυτό συνέβη στις 24 Φεβρουαρίου 1908.

 

Χωρίς να περιμένει την εκτέλεση των εντολών του από τον Τσερτκόφ, στις 27 Φεβρουαρίου 1908 ο Τολστόι γράφει στον Μπριζμπέιν:

 

Αγαπητέ κύριε,

Ο φίλος μου Β. Τσερτκόφ κατόπιν δικής μου παράκλησης έγραψε σε σας και στον κ. Έντισον, αλλά θεωρώ ότι έχει περάσει πολύς καιρός και γι’ αυτό σας γράφω εγώ προσωπικά, ζητώντας να δεχθείτε τη βαθιά μου ευγνωμοσύνη για το ενδιαφέρον σας και να εκφράσω την ίδια ευγνωμοσύνη στον κ. Έντισον για το δώρο του. Έλαβα τον φωνόγραφο, και χρησιμοποιώντας τον θα θυμάμαι πάντα εσάς και τον κ. Έντισον.

Ο πιστός σας

Λεβ Τολστόι

 

 

Για κάποιο λόγο, αυτή η επιστολή δεν αναφέρθηκε στον Έντισον και το γραφείο του με επιστολή της 29ης Απριλίου ρώτησε τον Τολστόι αν έλαβε τον φωνόγραφο. Ο Τολστόι έδωσε αμέσως οδηγίες στην κόρη του να ετοιμάσει απάντηση την οποία υπέγραψε. Η συγκεκριμένη επιστολή δεν σώθηκε στο αρχείο του Τολστόι.[3]

 

 

1. Έντισον στον Τολστόι

Από το εργαστήριο του Τόμας Α. Έντισον

Τηλεγραφική διεύθυνση «Έντισον, Νέα Υόρκη»

 

 

 

 

 

 

Όραντζ, ΝέαΥόρκη, 22 Ιουλίου 1908

Κόμη Λεβ Τολστόι,

Γιάσναγια Παλιάνα, Ρωσία

 

Αγαπητέ μου κύριε,

Θα μπορούσα να σας πείσω να κάνετε για μένα μια ή δύο εγγραφές φωνόγραφου στα αγγλικά ή στα γαλλικά, κατά προτίμηση και στα δύο, με σύντομα μηνύματα όχι μεγαλύτερα από τέσσερα λεπτά, μεταφέροντας στους λαούς του κόσμου κάποια σκέψη που θα έκλεινε προς την ηθική και κοινωνική τους πρόοδο; Οι φωνόγραφοί μου είναι πλέον διανεμημένοι σε όλες τις πολιτισμένες χώρες και ήδη στις Ηνωμένες Πολιτείες χρησιμοποιούνται περισσότεροι από ένα εκατομμύριο. Η φήμη σας είναι δεδομένη και είμαι βέβαιος πως θα δέχονταν πρόθυμα ένα μήνυμά σας εκατομμύρια άνθρωποι που δεν είναι σε θέση να απολαύσουν την οικειότητα των λόγων σας οι οποίοι με αυτό το μέσο θα διατηρηθούν για πάντα. Φυσικά η δημιουργία αυτών των κυλίνδρων θα είναι έτσι ρυθμισμένη ώστε να ενοχληθείτε όσο το δυνατόν λιγότερο και, αμφιβάλλω, αν όλη η διαδικασία θα διαρκέσει πάνω από μία ώρα. Θα με υποχρεώνατε γι’ αυτό το θέμα. Ένας ή δύο βοηθοί μου θα έρθουν σπίτι σας με την απαραίτητη συσκευή όποια στιγμή μου υποδείξετε. Παρακαλώ δεχθείτε τις διαβεβαιώσεις μου και πιστέψτε στην υψηλή εκτίμηση που έχω σε εσάς και στην εργασία σας.

Ειλικρινά δικός σας.

Τόμας Έντισον

 

 

 

 

 

2. Τσερτκόφ στον Έντισον

 

Γιάσενκι, περιφέρεια Τούλα, 17 Αυγούστου 1908

 

Αγαπητέ κύριε,

Σε απάντηση της επιστολής σας της 22ας Ιουλίου, ο Λεβ Τολστόι μου ζήτησε να σας μεταβιβάσω πως δεν έχει το δικαίωμα να απορρίψει την πρότασή σας. Συμφωνεί να υπαγορεύσει κάτι στον φωνόγραφο οποιαδήποτε στιγμή θα ήταν βολικότερη στους βοηθούς σας, εννοείται, εφόσον θα είναι αρκετά υγιής. Σε περίπτωση ανάγκης για προκαταρκτική αλληλογραφία (π.χ. για να αποφευχθεί η άφιξη των βοηθών σε περίπτωση ασθένειας του Λεβ Ν. Τολστόι), οι επιστολές θα απευθύνονται προσωπικά στον ίδιο και εκείνος θα τις στέλνει σε εμένα προς εκτέλεση.

Με σεβασμό

Β. Τσερτκόφ

 

 

 

3. Τόμας Γκραφ στον Τολστόι

EDISON-GESELLSCHAFT M. B. H. EDISON-

 

Κόμη Λεβ Τολστόι, Γιάσναγια Παλιάνα

Βερολίνο № 39, 14 Δεκεμβρίου 1908

 

Αγαπητέ κύριε,

Ο κ. Έντισον με πληροφόρησε ότι είχατε την καλοσύνη να κάνετε μερικούς κυλίνδρους γι’ αυτόν. Η ειδική συσκευή που έστειλε γι’ αυτόν τον σκοπό, μόλις έφτασε στη διεύθυνσή μου στο Λονδίνο ενώ ο εμπειρογνώμονας που θα με συνοδεύσει στη Ρωσία περιμένει οδηγίες μου στο Λονδίνο. Θα φύγω για το Λονδίνο σήμερα το βράδυ και θα σας ήμουν πολύ ευγνώμων, αν με ενημερώνατε, πότε θα σας ήταν πιο βολικό να με δεχτείτε. Θα ήμουν πολύ ευτυχής, αν είχατε την καλοσύνη να με καλέσετε στην κατοικία σας πριν τα Χριστούγεννα, ώστε ο εμπειρογνώμονάς μου να μπορέσει να επιστρέψει νωρίς. Καθώς τα πάντα προετοιμάζονται για την αναχώρησή μας στη Ρωσία, μπορούμε να φύγουμε στο λεπτό, και εφόσον έχετε την καλοσύνη να μας τηλεγραφήσετε, θα μπορούσαμε να βρισκόμαστε στη Γιάσναγια Παλιάνα σε πέντε ημέρες από την παραλαβή του τηλεγραφήματος. Η δημιουργία ενός δίσκου απαιτεί μόνο λίγα λεπτά, έτσι ώστε η όλη διαδικασία να μην απαιτεί περισσότερο από μία ώρα του χρόνου σας. Η συσκευή εγγραφής την οποία μου έστειλε ο κ. Έντισον είναι εξαιρετικά ευαίσθητη και γι’ αυτό όλη η διαδικασία πιστεύω ότι δεν θα απαιτήσει καμία προσπάθεια εκ μέρους σας.

Σας ευχαριστώ εκ των προτέρων για την απάντησή σας την οποία παρακαλώ να λάβω.

Ειλικρινά δικός

Τόμας Γκραφ

Γενικός διευθυντής

 

Διεύθυνση: Edison Works. Willes den Junction. London Ν. W. Τα τηλεγραφήματα θα φτάνουν σε εμένα, αν απλά απευθύνεστε: στο Randomly London.

 

 

 

 

 

 

 

4. Τσερτκόφ στον Έντισον

 

Αγαπητέ κ. Έντισον,

Ο Λεβ Τολστόι μόλις έλαβε μια πολύ συγκινητική επιστολή από έναν νεαρό Ρώσο μετανάστη, ο οποίος έχει πολύ μεγάλη ανάγκη και τον παρακάλεσε να σας γράψει. Το επάγγελμά του είναι κλειδαράς. Λέει ότι είστε πολύ καλοί με τους Ρώσους εργάτες και είμαι βέβαιος ότι θα του δώσετε δουλειά εάν ο Τολστόι σας γράψει γι’ αυτόν. Ονειρεύεται ένα πράγμα: να δουλεύει τίμια και να εξυπηρετεί τους ανθρώπους. Ο Τολστόι ελπίζει ότι δεν θα δυσαρεστηθείτε που εκτελεί το αίτημα ενός άγνωστου νεαρού στρεφόμενος σε σας, και πιστεύει ότι έχει κάνει ό, τι μπορούσε, τα υπόλοιπα επαφίενται σε σας. Το επίθετο και η διεύθυνση του παραπάνω αναφερόμενου Ρώσου είναι τα εξής: Peter Ochremenko. Υπόψη κ. Borisoff  E 23 Street 219, Νέα Υόρκη.

Ο Τολστόι είναι πολύ ευχαριστημένος που οι εγγραφές με τους εκπροσώπους σας, ήταν επιτυχείς. Ως μάρτυρας αυτών των συνεδριών, πρέπει να πω ότι για εσάς και μόνο κατάφερε να ξεπεράσει την αδυναμία και την κακή υγεία του. Σας στέλνει εγκάρδιες ευχές, απολογούμενος που δεν σας γράφει προσωπικά επειδή δεν είναι καλά την τρέχουσα στιγμή και επειδή γενικά έχει μεγάλη δυσκολία να γράψει αγγλικά. Επιτρέψτε μου να εκφράσω με αυτή την ευκαιρία για μια ακόμη φορά τον βαθύτερο σεβασμό μου.

Με εκτίμηση

Β. Τσερτκόφ.

 

 

 

5. Ντάιερ[4] στον Τσερτκόφ

Κύριο Κ. Β. Τσερκόφ

Γιάσενκι, περιφέρεια Τούλα Ρωσίας

 

 

Όραντζ, Νέα Υόρκη, 24 Απριλίου 1909

 

Αγαπητέ μου κύριε!

Έλαβα την επιστολή σας της 22ας. Ο κ. Έντισον μου ανέφερε το αίτημα σας στο οποίο και έδωσα αμέσως προσοχή. Είμαι στην ευχάριστη θέση να σας ενημερώσω ότι ο νεαρός Ρώσος στον οποίο αναφερθήκατε, ο Peter Ochremenko, επί του παρόντος απασχολείται και είναι κάπως σε θέση να συνεισφέρει στην υποστήριξη των γονέων του στη Ρωσία. Είναι πολύ πιθανό να μην είναι μόνιμη αυτή η θέση και του έχω πει πως θα προσπαθήσουμε για μια νέα. Είμαι βέβαιος ότι ο κ. Έντισον θα χαρεί να πράξει ό, τι μπορεί ως χρέος έναντι του Λεβ Τολστόι, για τον οποίο έχει ένα πολύ υψηλό θαυμασμό.

Πιστέψτε με, αληθινά δικός σας

Φρανκ Ντάιερ

 

 

Χάρη σε αυτή την ευγενική προσφορά του Τόμας Έντισον σήμερα η φωνή του Τολστόι στα αγγλικά, στα γαλλικά και στα ρωσικά υπάρχει στο διαδίκτυο.

 

Στοιχεία αντλήθηκαν από το λήμμα «Αλληλογραφία του Τολστόι με τον Τόμας Έντισον» του А. Сергеенко