Πολιτικό-ιδεολογικός στροβιλισμός στις πρώην σοσιαλιστικές χώρες

Γράφουν: Μανόλης Χριστοδούλου και Παναγιώτης Εμμανουήλ

Μέρος Γ’: Πολωνία – Χώρες Βαλτικής

Πολωνία

Χάλια τα πράγματα (για την αριστερά) στην Πολωνία. Το Κομμουνιστικό Κόμμα Πολωνίας, που συμμετέχει στην πρωτοβουλία Εργατικών και Κομμουνιστικών Κομμάτων, είναι ανύπαρκτο. Αλλά και η σοσιαλδημοκρατία, οι πρώην κομμουνιστές δηλαδή, είναι πολύ αδύναμη – 8,24% στις εκλογές του 2011. Ένα περίεργο μεταμοντέρνο κόμμα, ονόματι κίνημα Πάλικοτ (το όνομα του ιδρυτή του – ενός πολωνού μπίζνεσμαν), που επίσης λέει ότι είναι αριστερό, πήρε 10%, ενώ το Εργατικό Κόμμα, η αντικαπιταλιστική αριστερά της Πολωνίας, πήρε 0,55%.
Σε μια χώρα όπου η συμμετοχή στις εκλογές σπάνια ξεπερνά το 50%, η χριστιανική (Καθολική) δεξιά είναι πανίσχυρη. Και πώς να μην είναι, όταν οι ηγέτες του αριστερού και εργατικού κινήματος, του Λεχ Βαλέσα συμπεριλαμβανομένου, τα ξεπούλησαν όλα.

Βόιτσεκ Γιαρουζέλσκι – Λεχ Βαλέσα: η παρεξήγηση λύθηκε. Ούτε ο Γιαρουζέλσκι ήταν ποτέ του κομμουνιστής (το παραδέχτηκε λίγο πριν αποβιώσει) ούτε και ο Βαλέσα πίστευε στην εργατική αυτοδιαχείριση (αυτός δεν το παραδέχτηκε, αλλά το κατάλαβαν όλοι οι πολωνοί, αφού τον εξέλεξαν πρόεδρο το 1990. Τώρα, ούτε να τον ακούσουν δε θέλουν)

Αξίζει, πάντως, να σημειωθεί ότι μετά τη θεραπεία σοκ που τους επέβαλε ο Βαλέσα, οι πολωνοί στράφηκαν ξανά στους πρώην κομμουνιστές – οι οποίοι στο μεταξύ είχαν μετονομαστεί σε σοσιαλδημοκράτες, εκλέγοντας πρόεδρο τον – πρώην κομμουνιστή αξιωματούχο – Αλεξάντερ Κβασνιέφσκι. Αυτός, προφανώς για να τους ευχαριστήσει για την τιμή που του κάνανε, εισέβαλε – ακολουθώντας τον Μπους – στο Ιράκ (το 2002) και έβαλε τη χώρα στο ΝΑΤΟ και την ΕΕ. Γι’ αυτό δε θέλουν να τον βλέπουνε ούτε ζωγραφιστό οι πολωνοί. Και αυτόν.
Άντε να μιλήσεις, τώρα, για αριστερά στην Πολωνία. Και με το δίκιο τους οι άνθρωποι δηλαδή…

Λετονία: Αρμονία πριν την καταιγίδα

Αν και η Λετονία είναι μια χώρα δεξιών Λετονών, πρώτο κόμμα βγήκε, στις βουλευτικές εκλογές του 2011, ένας συνασπισμός ρωσόφωνων αριστερών, με το βουδιστικό όνομα «Κέντρο Αρμονίας». Στο συνασπισμό αυτό συνυπάρχουν – αρμονικά – σοσιαλδημοκράτες πρώην κομμουνιστές και Λετονοί νυν κομμουνιστές, το Σοσιαλιστικό Κόμμα Λετονίας, οι οποίοι συνυπάρχουν το ίδιο αρμονικά και με το ΚΚΕ στα πλαίσια της πρωτοβουλίας εργατικών και κομμουνιστικών κομμάτων! Αλλά επειδή το ΚΚΕ δεν είναι βουδιστικό μοναστήρι, τους έβαλε φαίνεται χέρι, οπότε κατεβήκανε μόνοι τους στις ευρωεκλογές του 2014, λαμβάνοντας το αξιοπρεπές 1,5%.

Το Κέντρο Αρμονίας αν και αναδείχτηκε πρώτο κόμμα στις Β. εκλογές το 2011, λαμβάνοντας το 28,5% των ψήφων, δεν κατάφερε να σχηματίσει κυβέρνηση, αφού τα δύο δεξιά φιλοευρωπαϊκά κόμματα συγκέντρωσαν αθροιστικά 42%. Την ίδια στιγμή, το 14% των Λετονών ψηφοφόρων ψήφισε τους καραμπινάτους φασίστες της «εθνικής συμμαχίας», επειδή νοστάλγησε το ένδοξο παρελθόν της 15ης Ένοπλης Μεραρχίας Γρεναδιέρων των Waffen-SS (1ης Λετονικής), αλλά και επειδή θέλει μια Λετονία καθαρή, μια Λετονία χωρίς ρώσους. Επειδή όμως οι Ρώσοι αποτελούν το 1/3ο του πληθυσμού της Λετονίας, προβλέπεται ότι τα λεβεντόπαιδα της εθνικής συμμαχίας θα έχουν τη κατάληξη των ουκρανών συναδέλφων τους.

Τιμημένα γερατειά (και φασισταριά) της Λετονίας

Λιθουανία: δισεκατομμυριούχοι ηλεκτροσυγκολλητές

Πρώτο κόμμα στη Λιθουανία είναι το Εργατικό Κόμμα, ιδρυτής και ιδιοκτήτης του οποίου είναι ένας ρώσος δισεκατομμυριούχος – πρώην ηλεκτροσυγκολλητής (εξ ου και το «εργατικό» στον τίτλο του κόμματος), ο οποίος είχε βάλει σκοπό της ζωής του να αποδείξει ότι η εργατική τάξη μπορεί να πάρει την εξουσία. Και τα κατάφερε, αφού το κόμμα του συμμετέχει τώρα στην κυβέρνηση της Λιθουανίας. Μαζί του έχει άλλα τρία κόμματα: τους σοσιαλδημοκράτες (τους πρώην κομμουνιστές δηλαδή), το δεξιό ευρώ – σκεπτικιστικό και λαϊκιστικό «Νόμος και Τάξη» και ένα πολωνικό μειονοτικό. Εκτός κυβέρνησης βρίσκεται μονάχα η πολύ -διασπασμένη κεντροδεξιά (30% όλοι μαζί) και το κομμουνιστικό «Σοσιαλιστικό Λαϊκό Μέτωπο Λιθουανίας», το οποίο πήρε το τιμητικό 1,21% στις πανεθνικές εκλογές του 2012. Πρόκειται περί του μοναδικού πραγματικά αριστερού κόμματος της χώρας αυτής, οπότε ορθά το ΚΚΕ συνεργάζεται μαζί του στα πλαίσια της πρωτοβουλίας εργατικών και κομμουνιστικών κομμάτων. Τώρα, το γιατί παίρνει τόσο χαμηλά ποσοστά, ενώ είναι τόσο συνεπές, είναι μια άλλη ιστορία. Άντε ν’ ανταγωνιστείς δισεκατομμυριούχους ηλεκτροσυγκολλητές. Εύκολο το νομίζετε;

Ο δισεκατομμυριούχος ηλεκτροσυγκολλητής πανηγυρίζει την επιτυχία του. Μαζί του (πανηγυρίζει) και ολόκληρη η λιθουανική εργατική τάξη.

Εσθονία: κεντρώοι κομμουνιστές

Το κέντρο κυριαρχεί απόλυτα στην πολιτική ζωή της Εσθονίας, αφού τα δύο κεντρώα κόμματα παίρνουν πάνω από 50%. Παρ’ όλα αυτά, οι κυβερνήσεις που προκύπτουν είναι, συνήθως, κυβερνήσεις συνεργασίας – κυρίως με τους σοσιαλδημοκράτες. Όσο για το πρώην ΚΚ, που υποτίθεται ότι κυβερνούσε τη σοβιετική σοσιαλιστική δημοκρατία της Εσθονίας, αφού άλλαξε τ’ όνομα του σε «Ενωμένη Αριστερά», τώρα παίρνει 0,1% στις εκλογές. Οι προοπτικές της Ενωμένης Αριστεράς είναι καλύτερες πάντως, αφού φιλοδοξεί να εκπροσωπήσει την πολυπληθή ρώσικη μειονότητα – που τώρα στηρίζει τους σοσιαλδημοκράτες.

Και οι πρώην κομμουνιστές; Τι απέγινε με τους υπόλοιπους κομμουνιστές; Ναι, καλά το καταλάβατε: μεταμορφώθηκαν σε κεντρώους! Και τα δύο μεγάλα κόμματα (γιατί υπάρχουν και κάμποσα μικρότερα) του κέντρου συγκροτήθηκαν από ανώτατα στελέχη του «κομμουνιστικού» καθεστώτος. Το γιατί όμως επέλεξαν να κάνουν πολλά κεντρώα κόμματα, αντί για ένα, παραμένει μυστήριο. Φαίνεται ότι τη στήσανε τη δουλειά: Να φτιάξουμε, θα είπανε, 5 – 6 κεντρώα κόμματα, να τα βάλουμε να τσακώνονται μεταξύ τους πριν τις εκλογές, αλλά μετά να τα βρίσκουν και να φτιάχνουν κυβέρνηση εθνικής ενότητας. Έτσι, και την εξουσία θα διατηρήσουμε, και δημοκρατία θα πουλάμε στους πίθηκές τους υπηκόους μας. Το κόλπο μπορεί να φαίνεται απλοϊκό, αλλά έπιασε. Οι περισσότεροι κεντρώοι πρωθυπουργοί της «μετά- κομμουνιστικής» Εσθονίας ήταν πρώην κομμουνιστές .

O Άντρους Άνσιπ, πρώην πρωθυπουργός της Εσθονίας, γιορτάζει τα εκατό χρόνια παραμονής του σε δημόσια αξιώματα (εξ ου και το νούμερο 100 στην μπλούζα). Αρχικά, ως κομμουνιστής – στη συνέχεια, ως κεντρώος ευρωπαϊστής.