«Απαγορεύεται να πας στη βιβλιοθήκη. Είναι για το δάσκαλο της πληροφορικής. Απαγορεύεται να χρησιμοποιείς την αίθουσα διατροφής. Είναι για το ολοήμερο σχολείο. Απαγορεύεται να βγαίνεις στην αυλή. Έχει προτεραιότητα η γυμναστική. Απαγορεύεται να βγαίνεις ή να μπαίνεις στο σχολείο με τα παιδιά. Πήρες άδεια; Απαγορεύεται να χρησιμοποιήσεις τον μπερντέ του σχολείου στην αίθουσά σου. Κι αν χαλάσει; Αν κάποιο παιδί τον σχίσει; Απαγορεύεται να βγάλεις το φορητό υπολογιστή έξω από το σχολείο. Τα υλικά είναι μόνο μέσα για το σχολείο. Απαγορεύεται να εισέλθει αυτός ο κύριος στο σχολείο. Έχει πτυχίο; Απαγορεύονται τα παιχνίδια αυλής. Μόνο μέσα στη τάξη γίνεται το μάθημα.  Απαγορεύεται ν’ ανοίξεις αυτή τη τζαμαρία της βιβλιοθήκης. Είναι κλειδωμένη. Αν χαθεί ένα βιβλίο, ποιος έχει την ευθύνη; Απαγορεύεται να πας στο Πεδίο του Άρεως. Οι περίπατοι έχουν καταργηθεί. Μόνο αν κάνεις πρόγραμμα. Απαγορεύεται να πας στη Bουλή με τα πόδια. Γιατί, να μοιράσεις φυλλάδια στο δρόμο; Απαγορεύεται να μοιράσεις υλικό στο σχολείο. Απαγορεύεται να μοιράσεις αντιφασιστικό υλικό. Να, εδώ ο εκπαιδευτικός  μοίρασε το «σιγά μη φοβηθώ». Μοίρασες; δεν φοβάσαι τις επιπτώσεις της πράξεως; Το πρόγραμμα ακυρώνεται. Δεν θα μιλήσουν τα παιδιά στη Bουλή.  Μόνο στην πόρτα έξω από το σχολείο, όχι μέσα. Κι ας είναι για εκδήλωση της κοινότητας, δεν παίζει κανένα ρόλο. Απαγορεύεται να βγούμε έξω από το σχολείο να χρωματίσουμε τη πόρτα του σχολείου. Δεν υπάρχει προορισμός. Η εκκλησία είναι προορισμός (τον προβλέπει κιόλας!). Η πόρτα του σχολείου είναι; Απαγορεύεται η είσοδος σε ενήλικες. Με φειδώ και κατόπιν έγκρισης. Το πρόγραμμα δεν εγκρίνεται κι ας το κάνατε. Το ενέκρινε ο υπεύθυνος; Έδωσε την παιδαγωγική έγκριση ο Σχολικός Σύμβουλος; Πού ξέρω εγώ τι κάνει μέσα στη τάξη ο εκπαιδευτικός; Όλο έξω από την τάξη είναι ο εκπαιδευτικός. Απαγορεύεται η αυλή. Γίνεται μάθημα στο κυπαρίσσι του σχολείου; Έκανες είκοσι πέντε λεπτά μαθηματικά και εξήντα πέντε λεπτά ιστορία; Απαγορεύεται. Να, ο γονιός μου το είπε. Πρωτεύον μάθημα, κι έκανες λιγότερο μαθηματικά; Ο νόμος λέει σαράντα πέντε λεπτά μαθηματικά. Δεν μπορείς να κάνεις ιστορία τόσο. Αυτό να μην ξανασυμβεί. Πρωτεύουν τα αναλυτικά προγράμματα. Ένα χρόνο ρώταγα το συνάδελφο, αν όλα πήγαιναν καλά με την τάξη μου. Και γιατί δεν έμαθα το λόγο; Δεν έκανες τη σωστή ερώτηση. Μα σε ρώταγα και μου έλεγες, όλα καλά. Ναι, αλλά δεν ρώταγες, «πάνε όλες οι ομάδες καλά»; Δεν έκανες τη σωστή ερώτηση ένα χρόνο στο συνάδελφο και σ’ έδωσε ως κολλητός της διεύθυνσης. Απαγορεύεται να πάρεις Αγωγή του Πολίτη. Είναι μάθημα πρώτης προτεραιότητας. Μα το είχα πάνω από δέκα χρόνια. Ετοιμάζω διδακτορικό πάνω σε αυτό το θέμα. Απαγορεύεται, δεν εγκρίνεται. Ποιος ξέρει τι κάνεις με τα παιδιά; Όλο με την πολιτική ασχολείσαι. Η πολιτική έξω από το σχολείο. Απαγορεύεται η κυκλοφορία του βιβλίου. Γιατί; Βλέπεις εδώ; είναι αφιερωμένο στον Παύλο Φύσσα. Αφιέρωσες το βιβλίο στο Παύλο Φύσσα; Αυτό δεν είναι βιβλίο για  παιδιά. Και τι σχέση έχει ο τίτλος με το περιεχόμενο; Απαγορεύεται η κυκλοφορία. Απαγορεύεται η μουσική μέσα στη τάξη. Μουσική βάζει ο μουσικός της τάξης. Την ώρα του μαθήματος, η μουσική απαγορεύεται. Έστειλες θέμα στο σπίτι για τα παιδικά χρόνια των γονιών στο σχολείο; Δεν φαντάσθηκες πως μπορεί να έχουν ένα τραύμα; Είσαι με το μέρος των παιδιών; Ο νόμος λέει πειθαρχία και σεβασμός της παιδικής ηλικίας (αχ Kant!). War on youth! Απαγορεύεται η χρήση χώρων, απαγορεύεται η κίνηση, απαγορεύεται να πετάς κουκουνάρια στους ανωτέρους σου. Θες να κυκλοφορείς την ώρα της ησυχίας του σχολείου και να κάνεις κύκλους τάξη – αυλή – κοινότητα; Δηλαδή να μπαινοβγαίνεις στο σχολείο; Απαγορεύεται. Καλά, γιατί απολύομαι; Γιατί κοίταξες στραβά τη μαμά, αυτό επικαλείται.».

Γενικώς, κρατάμε το απαγορεύεται και το υποκείμενο της εξουσίας. Τον αποτρεπτικό κι όχι τον προτρεπτικό νόμο. Τομές παντού. Αν διαβάζουμε τους «Παραλληλισμούς» του Νίκου Καββαδία κάθε φορά που θέλουμε να μιλήσουμε για το σχολείο, τι νιώθουμε; Ντρέπομαι να γράψω με τι παραλληλίζει το σχολείο. Θεωρία (μετά πράξεως) λοιπόν, να φύγουμε μπροστά. Η διοίκηση και η παιδαγωγική είναι αντίπαλες. Αν κάποια χρειάζεται να ηττηθεί είναι η διοίκηση, στο βαθμό που οι κάθετες σχέσεις στις οποίες υπακούει (η χαρά του καθήκοντος στο ναζισμό) μετατρέπει το δάσκαλο ή τη δασκάλα σε υποτελή υποκειμενικότητα, νόμο και εντολή της εξουσίας και της συναίνεσης γι΄ αυτήν. Ο διευθυντής και τα στελέχη ασκούν την κατασταλτική λειτουργία του σχολείου, εκμεταλλεύονται ιδεολογικά την υποτέλεια των εκπαιδευτικών ή τα λάθη τους και δυναμώνουν καθημερινά την εξουσία τους δια της επίκλησης του νόμου και της διάταξής τους στο χώρο, καθώς βλέπουν όλα τα περιστατικά πίσω από το γραφείο τους (το σύγχρονο Πανοπτικόν!). Η διαφυγή από την ορατότητα (μπορούμε;) είναι η αποσχολειοποίηση [deschooling], ως άμεση αντίπραξη στο μάτι της εξουσίας πάνω μας. Και οι βεβηλώσεις (αχ Agamben!). Σκασιαρχείο λοιπόν, τόσο αγαπημένο στον δάσκαλό μας Celesten Freinet!.[1] Συγχρόνως οι καταπιεστές (αχ Freire!) μοιράζουν την συν – διοίκηση με τέτοιο τρόπο, ώστε να παράγεται η ατομική ποινική ευθύνη. Ο σύλλογος διδασκόντων είναι πια παρελθόν (όχι για πολύ!) κι ας κάνουμε τους αγώνες μας. Tα αποτελέσματα της εφαρμογής του νόμου (βλέπε αξιολόγηση) πάνε στα σώματά μας. Αυτή η ορατότητα της ασκούμενης εξουσίας συσχετίζεται με την πολιτική οικονομία της κρίσης και τον φασισμό (με τα πολλά ονόματα), καθώς ο εκφασισμός αποτελεί συμπλήρωμα του νεοφιλελευθερισμού.[2] Η πολιτική γραμμή της διοίκησης είναι η ορατότητα εξ αποστάσεως, ο έλεγχος των ροών, η ρύθμιση της κυκλοφορίας και η καταστολή των επιθυμιών. Αν δεν δημιουργήσεις κενά δεν μπορείς να εξουσιάσεις. Η πιο εξουσιαστική φράση «τίποτα δεν δουλεύει» λέγεται από τους φορείς της εξουσίας για να ασκήσουν μεγαλύτερη εξουσία επί. Ο μόνος τρόπος να σταματήσει αυτό, είναι, είτε να βγούμε έξω από το σχολείο, είτε να κάνουμε χαοτικές πολιτικές με τη μορφή δράσεων (αλλά δράσεις σίγουρα που αυξάνουν την ελευθερία για να δούμε τις αντοχές του συστήματος), είτε να κάνουμε την Αντιγόνη και τον Απόστολο Παύλο, με τις υπερβάσεις του νόμου με βάση ηθικότερες επιλογές. Ο αγαπημένος μου  H.– G. Gadamer αυτό θα το έλεγε κρίση που αντικαθιστά τον κανόνα, ακριβώς γιατί ηκρίση είναι, ο κανόνας για το πότε χρησιμοποιούμε τον κανόνα. Κι αυτό σημαίνει στα σχολεία μόνιμη και διαρκή αντιπολίτευση για μειοψηφίες που γίνονται πλειοψηφίες, με λογικές ερμηνευτικής υποψίας και αναγνώρισης για τους υποταχτικούς ρόλους που υιοθετούνται από τις υποκειμενικότητες. Όπως μας λέει και ο Holloway, αν η συλλογική δράση ταυτίζει την εξουσία με την πολιτική, τότε αυτό που θα κάνουμε είναι να βάλουμε στη θέση της εξουσίας επί (των ανθρώπων) την εξουσία για. Κι αυτό σημαίνει στόχους, ελπίδες, όνειρα, θυμό, κινητοποιήσεις, ρήξεις και ρητορική για ένα καλύτερο κόσμο. Η μεταβιβαστική σχέση παιδιών και ενηλίκων (θεσμική, παιδαγωγική) και η αποδοχή της ταυτότητας (ή της ετερότητας) των παιδιών, είναι υπό διακινδύνευση. Αντί της ισότητας τα σχολεία μοιάζουν μεστρατόπεδα συγκέντρωσης.[3] Το «κλείνω μια φυλακή κι ανοίγω ένα σχολείο» είναι παρελθόν και αφορά την χρυσή περίοδο του διαφωτισμού. Τώρα «κλείνουν σχολεία κι ανοίγουν φυλακές». Ένας νέος εγκλεισμός δημιουργείται. Αυτό που έχει καταφέρει η διοίκηση είναι να μεταφέρει το πρόβλημα στον κάθε εκπαιδευτικό με μια αντιστροφή των σχέσεων πολίτη/ κράτους. Ενώ θα περίμενε κάποιος ο πολίτης να διαμαρτύρεται για το κράτος (και το κεφάλαιο), το κράτος διαμαρτύρεται για τον πολίτη/ εκπαιδευτικό. Οι πολιτικές της διοίκησης και της ανταγωνιστικής παιδαγωγικής είναι σε αντιπαράθεση. Κατεβάζουμε τη διοίκηση.Ανεβάζουμε την παιδαγωγική. Χωριζόμαστε σε ομάδες. Παίζουμε λοιπόν.

[1] Δες το βιβλίο του, Σελεστέν Φρενέ, Το σχολείο του λαού, μετάφραση Κατερίνα Δεναξά – Βενιεράτου, πρόλογος Ελίζ Φρενέ, Οδυσσέας, Αθήνα 1977. Ακόμη δες την ταινία τουJean – PaulSanois,Σκασιαρχείο (1949) – Νεανικό Πλάνο2010. Για την παιδαγωγική του Freinet δες http:// skasiarxeio.wordpress.com.

[2] Μάριος Εμμανουηλίδης, Αφροδίτη Κουκουτσάκη, Χρυσή Αυγή και στρατηγικές διαχείρισης της κρίσης, πρόλογος Δημήτρης Ψαρράς,  futura, Αθήνα 2013, σελ. 55 – 58. Η ανάλυση του φασισμού/ νεοφιλελευθερισμού γίνεται με το σχήμα Οιδίποδας/ αντί – Οιδίποδας των Deleuze και Guattari. Η εφαρμογή μιας αντί – οιδιποδειακής παιδαγωγικής είναι το αίτημα, ακριβώς για να μπορούμε να ενισχύσουμε, στο σχήμα ροή/ τομή, τις ροές. Οι τομές στην εκπαιδευτική διαδικασία είναι το απαγορεύεται, η απώλεια του ρυθμού της σχέσης του χρόνου με το χώρο. Μια σύγχρονη αντί – οιδιποδειακή παιδαγωγική δουλεύει ακριβώς πάνω στη μείωση των τομών. Αλλά σ’ αυτά θα επανέλθουμε. Θα κυκλοφορήσει κι ένα βιβλίο σύντομα σε επιμέλεια του Χαράλαμπου Μπαλτά και του Γιώργου Καράμπελα, Οιδίποδας/ Αντί – Οιδίποδας (futura 2015) και θα έχουμε να πούμε κι άλλα.

[3] Έτσι καταλαβαίνω τις τελευταίες ώρες του Janusz Korczak, του πολωνού δασκάλου της παιδαγωγικής της καρδιάς, ο οποίος απεβίωσε με τα παιδιά του σχολείου του στους θαλάμους αερίων της Τρεμπλίνκα (1942). Γι’ αυτόν τον δάσκαλο θα έχουμε με τονΣυνήγορο του Παιδιού μια μεγάλη διημερίδα στις 8 και 9 Νοέμβριου 2014 και θα πούμε πιο πολλά εκεί.