Π. Εμμανουήλ – Μ. Χριστοδούλου

Ακόμη ένας πολιτικός σεισμός εκδηλώθηκε στην ευρωπαϊκή ήπειρο. Αυτή τη φορά το επίκεντρο ήταν στην κεντρική Ευρώπη: στη συμπαθή επαρχία της Σλοβακίας. Μιλάμε βέβαια, για τις πρόσφατες εκλογές που έγιναν εκεί, τα αποτελέσματα των οποίων ταρακούνησαν πολλούς, τόσο στο εσωτερικό της χώρας, όσο και στο εξωτερικό. Κυρίως στο εξωτερικό

Οι περισσότεροι διεθνείς αναλυτές εστιάζουν στην άνοδο της λαϊκιστικής και ξενοφοβικής ακροδεξιάς. Κυρίως δε, στην άνοδο του νεοναζιστικού «Λαϊκού Κόμματος της Σλοβακίας μας» (ή της δικιάς μας Σλοβακίας) του γίγαντα (στα κιλά) Μαριάν Κοτλέμπα. Αλλά τέτοιοι αναλυτές είναι (οι διεθνείς), τέτοια συμπεράσματα βγάζουν. Γιατί τα περισσότερα κόμματα στην Σλοβακία είναι – έτσι κι αλλιώς  – ξενοφοβικά και (άκρο) δεξιά. Αυτό τους μάρανε τώρα! Αλλά δεν τους μάρανε αυτό, αλλά το ότι ανέβηκαν τα ευρωσκεπτικιστικά κι αντιευρωπαϊκά κόμματα. Κι όχι γιατί αυτά είναι δεξιά κι ακροδεξιά, αλλά γιατί είναι ευρωσκεπτικιστικά κι αντιευρωπαϊκά

Αλλά ας ρίξουμε μια ματιά στα αποτελέσματα

Αποτελέσματα των σλοβακικών εκλογών της 5ης Μάρτη 2016 (μετά ορισμένων σχολίων):

«Κατεύθυνση – Σοσιαλδημοκρατία» (Smer–SD/ το κόμμα του τιτανοτεράστιου απερχόμενου πρωθυπουργού Ρόμπερτ Φίκο): 28.28% (από 44,4% που είχε πάρει το 2012) / 49 έδρες (από 83!!)

«Ελευθερία και Αλληλεγγύη» (SaS/ ευρωσκεπτικιστές κεντροδεξιοί):12.1% (από 5,9% το 2012 – τα προεκλογικά γκάλοπ του δίνανε από 3.4 – 6.2%)/ 21 έδρες (από 11)

«Απλοί Άνθρωποι Και Ανεξάρτητες Προσωπικότητες – το ΝΕΟ [Κόμμα]»(ευρωσκεπτικιστικό κεντροδεξιό – οι ΑΝΕΛ Σλοβακίας): 11,02% (από 8,6% το 2012 – τα προεκλογικά γκάλοπ του δίνανε από 5 – 6,8%)/ 19 έδρες (από 16)

 «Εθνικό Κόμμα Σλοβακίας» (SNS –  λάιτ εθνικοσοσιαλιστές και αντιευρωπαϊστές. Πιο αυθεντικοί από το Λάος, με το οποίο συνεργάζονταν – παλιά βέβαια – στο ευρωκοινοβούλιο)/ 8.64% (από 4,6%)/15 έδρες

 «Μαριάν Κοτλέμπα – Λαϊκό Κόμμα της δικιάς μας Σλοβακίας» (ĽSNS/ στρασσερικοί – νεοναζί/ αντιευρωπαϊστές): 8,04% (από 1,6% το 2012 – όσο του δίνανε, κοντά στο 2% δηλαδή, και τα προεκλογικά γκάλοπ)/ 14 έδρες

«Είμαστε μια οικογένεια – Μπόρις Κολάρ» (δεξιός λαϊκιστής μεγαλοεπιχειρηματίας): 6.6% (τα γκάλοπ του δίνανε από 2,1 – 5,5%)/ 11έδρες  

«Η Γέφυρα» (κεντροδεξιό, ουγγρικό μειονοτικό): 6.5% (από 6,9%)/ 11 έδρες – το πιο προοδευτικό ουγγρικό μειονοτικό κόμμα της Σλοβακίας. Λέμε τώρα…

«ΔΙΚΤΥΟ» (κεντροδεξιό φιλοευρωπαϊκό): 5.6% (του δίνανε από 8.1 – 17,2%)/ 10 ε – ουσιαστικά, πρόκειται για το «το ποτάμι» Σλοβακίας. Και ίσως να τους αδικούμε

«Χριστιανοδημοκρατικό Κίνημα» (KDH/ κεντροδεξιό φιλοευρωπαϊκό):4.94% (από 8,9%  –  του δίνανε από 6.3 – 9%)/ καμία έδρα (είχε 16)

Κόμμα ουγγρικής κοινότητας (SMK–MKP/δεξιό): 4,04%

Συνασπισμός Πολιτών Σλοβακίας (SKOK! –  άλμα!/ κεντρώο – κεντροδεξιό φιλοευρωπαϊκό):0.83%

«Κόμμα: Δημιουργούμε μια άλλη πολιτική» (TIP/ φιλελεύθερο κεντροδεξιό φιλοευρωπαϊκό):0.67%  

Πράσινο Κόμμα Σλοβακίας (SZS): 0.7%. Καλά να πάθουν, Είναι πολύ φιλο-ευρωπαίοι

Κομμουνιστικό Κόμμα Σλοβακίας (KSS): 0.62%  – Κράτησε τα ποσοστά του το κόμμα. Μπράβο, παιδιά!  

«Σλοβακική Χριστιανοδημοκρατική Ένωση – Το Δημοκρατικό Κόμμα» (SDKÚ-DS/ κεντροδεξιό φιλοευρωπαϊκό): 0.26% (κατέρρευσε αυτό το φιλοευρωπαϊκό/ φιλογερμανικό κόμμα: είχε πάρει 6,9% το 2012!!)

«Ευκαιρία» (εκσυγχρονιστικό): 0.25%.  – Έχασαν την ευκαιρία οι φιλοευρωπαϊκοί εκσυγχρονιστές της Σλοβακίας

Σύγχρονο Κόμμα της Σλοβακίας (SMS/ κεντροαριστερό προς αριστερό  και υπέρ του κράτους πρόνοιας, αλλά τα μασάει για την ΕΕ): 0.17%

«Θάρρος: Μεγάλη Εθνική και Φιλορωσική Συμμαχία»: 0.13%. –  Η Εθνική και Φιλορωσική Συμμαχία μπορεί να μην είναι και πολύ μεγάλη, αλλά οι ψηφοφόροι της σίγουρα έχουνε θάρρος. Είναι, πάντως, ενδιαφέρον που εμφανίστηκε ένα ανοιχτά φιλορωσικό κόμμα στη χώρα αυτή  

Άμεση Δημοκρατία (PD/ αριστερό προς ακροαριστερό): 0.13%

Αντίσταση – Εργατικό Κόμμα (αντικαπιταλιστικό – λενινιστικό): 0.12%   

Από κει κ πέρα, η «Ουγγρική Χριστιανοδημοκρατική Συμμαχία» πήρε 0.09%, οι «Δημοκρατικοί Σλοβακίας» του Λούντο Κάνικ, πρώην υπουργού και σημαντικού στελέχους της φιλοευρωπαϊκής κεντροδεξιάς, πήρε 0.07%, ενώ ο ακαθορίστου ταυτότητας «Συνασπισμός Μαζί για τη Σλοβακία» πήρε 0.06%

Ανάλυση (και ψυχανάλυση):

Ο τίτλος του δράματος το οποίο βιώνει (αλλά και στ’ οποίο πρωταγωνιστεί) ο απερχόμενος πρωθυπουργός της Σλοβακίας Ρόμπερτ Φίκο (μερικοί το προφέρουν, το επώνυμο του, «Φίτσο», αλλά εμείς προτιμούμε το Φίκο, γιατί παραπέμπει στο φύκι, στο φιρίκι και στο φιστίκι. Γιατί όπως λέει κι ο σοφός σλοβακικός λαός: Το πολύ το φίκο – φύκι … κάνει το μυαλό φιρίκι, ή: φίκο – φύκι, φίκο – φύκι και επιδόρπιο φιρίκι, ή: φίκο – φύκι, φίκο – φύκι/ το βερίκοκο και το φιστίκι) μπορούσε να είναι: το ξύλο πέφτει σαν το χαλάζι και ο πληγωμένος απερχόμενος πρωθυπουργός αναστενάζει. Και δεν αναστενάζει, ο Φίκο το φιρίκι, μονάχα επειδή βαρυστομάχιασε από τα πολλά φιστίκια που τον κέρασαν οι ψηφοφόροι του στις εκλογές. Μερικές μέρες προτού διεξαχθούν οι εκλογές, ο Φίκο το φιρίκι είχε τη φαεινή ιδέα (προφανώς για ν’ ανεβάσει τα καταρρέοντα ποσοστά του) να συμμετάσχει σ’ έναν φιλικό αγώνα ποδοσφαίρου σάλας (σε κλειστό γήπεδο δηλαδή) με την εθνική ομάδα Σλοβακίας. Είχε δε την απαίτηση, το θλιβερό αυτό σούργελο, να φορέσει τη φανέλα με το νούμερο δέκα! Και να παίξει και σ’ όλον τον αγώνα!! Ποιος Μέσι, τώρα; Έλα, ρε Φίκο – φύκι παιχταρά!  Γητευτή της στρογγυλής θεάς!! Μαέστρο των γηπέδων!!! Τιτάνα του παγκόσμιου ποδοσφαίρου!!!!

Το πώς, πότε, κι από ποιόν τραυματίστηκε ο απερχόμενος δεν το μάθαμε. Το μόνο που ξέρουμε είναι ότι ο Φίκο – φιρίκι αποχώρησε άρον – άρον από τον αγωνιστικό χώρο σφαδάζοντας (και αναστενάζοντας) από τον πόνο. Ποιος ξέρει τι να έγινε (το ματς δε μεταδιδόταν σ’ απευθείας μετάδοση απ’ τη σλοβακική τηλεόραση); Οι κακές, πάντως, γλώσσες λένε ότι οι διεθνείς ποδοσφαιριστές της εθνικής Σλοβακίας δεν άντεξαν την παρουσία του ανάμεσα τους και τον πλάκωσαν στο ξύλο στο κέντρο του γηπέδου. Εμείς αυτά δεν τα πιστεύουμε. Οι Σλοβάκοι μπορεί να ρέπουν σε ακραίες ιδεολογίες και πολιτικές πραχτικές, αλλά μπάλα ξέρουνε και είναι και κύριοι. Το ξύλο πρέπει να το έφαγε (από τους συμπαίχτες του, το γιατρό της ομάδας, το φυσιοθεραπευτή, τον πρόεδρο της ποδοσφαιρικής ομοσπονδίας, τη γραμματέα και τα παιδάκια που μαζεύουν τις μπάλες) στα αποδυτήρια ο Φίκο. Όχι κατά τη διάρκεια του αγώνα. Αθλητισμός και πολιτισμός πάνω απ’ όλα!

Πάντως, και για να ’μαστε δίκαιοι απέναντι στο Φίκο, ο απερχόμενος προσπάθησε, ενόσω ήταν πρωθυπουργός (για 2 τετραετίες: 2006 – 2010 και 2012 –  2016), να εισάγει κάποιες κάπως πιο ευνοϊκές για τους εργαζόμενους ρυθμίσεις στην αγορά εργασίας, ενώ μείωσε το ΦΠΑ σε μια σειρά είδη (φάρμακα, Βιβλία). Επίσης, επιδίωξε μια πιο φιλική σχέση με χώρες όπως η Ρωσία και η Σερβία. Τι σόι πρώην κομμουνιστής θα ήτανε αν δεν τα ’κανε κι αυτά (ο Φίκο – φύκι ήτανε μέλος του ΚΚ Τσεχοσλοβακίας από το 1984 – όταν ο Τσίπρας δεν είχε προλάβει ακόμα να γίνει μέλος της ΚΝΕ); Απ’ την άλλη, επί πρωθυπουργίας φίκο η ανεργία στη Σλοβακία εκτοξεύτηκε στο 12,5% (το οποίο δεν είναι τόσο χάλια ποσοστό, αν σκεφτούμε τι γίνεται στην Ελλάδα, αν και τίποτα δεν είναι τόσο χάλια αν σκεφτούμε τι γίνεται στην Ελλάδα,), αθέτησε μια σειρά από προεκλογικές φιλολαϊκές υποσχέσεις (όχι, δεν είχε πει ότι θα σκίσει τα μνημόνια αφού οι Σλοβάκοι, έτσι κι αλλιώς, βρίσκονται υπό μόνιμο καθεστώς μνημονίου – συνήθισαν οι έρμοι), πήρε πίσω τις όποιες φιλολαϊκές ρυθμίσεις που χε κάνει, ενώ έκανε πολλές φορές το λαγό της Γερμανίας, ιδίως στο ζήτημα της εφαρμογής της λιτότητας στην Ελλάδα.  Ο δε υπουργός οικονομικών της κυβέρνησης του φιρικιού, ένα τσογλάνι ονόματι Πήτερ Καζιμίρ, είχε αρκετές φορές επιτεθεί στον Βαρουφάκη (κατά την διάρκεια της περιόδου της διαπραγμάτευσης). Κάποια στιγμή του είχε πει ότι «δεν θα συμφωνήσω σε τίποτα τη στιγμή που πάτε να δώσετε την 13η σύνταξη» γιατί «πριν από ένα μήνα στην χώρα μου, μου ζήτησαν 13η σύνταξη και δεν την έχω δώσει καθώς δεν μου το επιτρέπει το μεσοπρόθεσμο» (δηλαδή, είναι σα να είπε στο Βαρουφάκη: «Εδώ πηδάω τους δικούς μου, δε θα πηδήξω τους ξένους;». Για τέτοιο αλήτη μιλάμε!). Ενώ σε κάποια άλλη φάση, πάλι κατά τη διάρκεια της διαπραγμάτευσης, είχε δηλώσει ότι η Ελλάδα τον είχε κουράσει. Αυτά άκουσαν, το λοιπόν, και οι ψηφοφόροι του και τον έστειλαν σπίτι του για να ξεκουραστεί. Καλή ξεκούραση, Πήτερ!

Αυτά για την κυβέρνηση του Φίκου του φιρίκι, του κουρασμένου Πήτερ και των άλλων παιδιών (του υπουργικού συμβουλίου). Τεφαρίκια όλοι τους. Καλά κάνανε και τους μαύρισαν οι Σλοβάκοι ψηφοφόροι!

Αλλά ας συνεχίσουμε την ανάλυση των αποτελεσμάτων των πρόσφατων εκλογών, αλλά και την ψυχανάλυση των Σλοβάκων πολιτικών και πολιτών/ ψηφοφόρων

Μια από τις μεγάλες εκπλήξεις των εκλογών ήταν το κόμμα «Είμαστε μια οικογένεια» του εκκεντρικού κροίσου Μπόρις Κολάρ. Ο ζάμπλουτος (ιδιοκτήτης χιονοδρομικών κέντρων, ραδιοφωνικού σταθμού, αεροπορικής εταιρείας κλπ) Μπόρις ονόμασε έτσι το νεοπαγές κόμμα του γιατί και ό ίδιος έχει μια μεγάλη οικογένεια. Μια οικογένεια που αποτελείται από 9 γυναίκες και 8 παιδιά (με την 9η γυναίκα του έχουν πλατωνική σχέση, καθώς για τον Μπόρις το παν είναι η ψυχική και πνευματική επαφή – τρίτου τύπου)! Βέβαια, ο ρομαντικός Σλοβάκος πολιτικός δε συζεί ούτε είναι παντρεμένος και με τις 9. Και πως θα μπορούσε ένας θεοσεβούμενος χριστιανός, όπως αποδεδειγμένα είναι ο Μπόρις, να κάνει τέτοια πράγματα (ο εν λόγω κύριος ανακάλυψε τον Χριστιανισμό την ίδια εποχή που ανακάλυψε και τον αντικομουνισμό – ταυτόχρονα με τον Φίκο δηλαδή). Όχι, ο Μπόρις συζεί μονάχα με μια – το πολύ δύο – τη φορά. Αλλά δεν παύει ν’ αγαπά και τις (εκάστοτε) υπόλοιπες. Αλλά ούτε κι αυτό του αρκεί. Δεν του φτάνει ν’ αγαπάει 9 γυναίκες και 8 παιδιά! Θέλει ν’ αγαπήσει κι άλλο! Θέλει ν’ αγαπήσει κι άλλες γυναίκες, θέλει ν’ αγαπήσει κι άλλα παιδιά, θέλει ν’ αγαπήσει όλη τη Σλοβακία: γέρους, νέους, γυναικόπαιδα! Τους πάντες και τα πάντα θέλει ν’ αγαπήσει ο Μπόρις! Κι όταν τα καταφέρει (να τις /τους αγαπήσει όλες/ όλους ), όλη η Σλοβακία θα έχει γίνει μια μεγάλη οικογένεια! Κι αρχηγός αυτής της μεγάλης οικογένειας, παππούς, πατέρας, γιός, αδελφός, θα είναι ο ίδιος ο Μπόρις Κολλάρ!

Γυρεύοντας πάνε, μας φαίνεται, οι Σλοβάκοι ψηφοφόροι (ανεπιβεβαίωτες φήμες λένε ότι σε μια προεκλογική συγκέντρωση του «Είμαστε μια οικογένεια», μερικοί οπαδοί του   κόμματος φώναζαν: «Μπόρις μπορείς, για δε μας αγαπείς;»). Τοίχο – τοίχο, παιδιά! Η αγάπη του Μπόρις πονάει πολύ…

Πάντως, και για να ολοκληρώνουμε μ’ αυτόν τον τσαρλατάνο (για να μην σας κουράζουμε άλλο, θέλαμε να πούμε – μη πάει ο νους σας στο κακό  και στο πονηρό.) ο Μπόρις δεν είναι μονάχα φασίστας, νταβατζής και λωποδύτης. Πέρα από κοινός απατεώνας, είναι και πολιτικός απατεώνας. Πολιτικός τυχοδιώκτης, δηλαδή, οπορτουνιστής.  Έτσι, όταν μετά της εκλογές είπε ότι θα μπορούσε να συμμετάσχει σε μια μονάχα κυβέρνηση της δεξιάς, ήξερε καλά τι έλεγε. Κυβέρνηση της δεξιάς μπορεί να σχηματιστεί, για τη Σλοβακία μιλάμε, μονάχα με τη συμμετοχή των δύο ανοιχτά φασιστικών κομμάτων. Ή, έστω, του ενός απ’ τα δύο. Αλλά και πάλι οι αριθμοί δε βγαίνουν εύκολα. Γιατί θα πρέπει να ναι μέσα και το μειονοτικό κόμμα, πράγμα που δεν (πολύ) θέλουν οι λάιτ φασίστες του Εθνικού Κόμματος – για τους ναζί, ούτε λόγος να γίνεται. Επίσης, πρέπει να ναι μαζί, σ’ αυτή τη δεξιά κυβέρνηση, ακραιφνείς ευρωπαϊστές (αυτοί είναι μονάχα η «Γέφυρα», το μειονοτικό δηλαδή, και το «δίκτυο», άντε και το πιο λάιτ ευρωσκεπτικιστικό «Ελευθερία και Αλληλεγγύη») και ευρωσκεπτικιστές/ αντιευρωπαϊστές . Άρα; Άρα, τι; Τι ήθελε να πει ο ποιητής – νταβατζής; Γνωρίζοντας ότι το πάνω χέρι στην Σλοβακική δεξιά (κεντροδεξιά κι ακροδεξιά) έχουν πάρει οι ευρωσκεπτικιστές/ αντιευρωπαϊστές, προσπαθεί να προαγάγει (ως προαγωγός που είναι) την ιδέα σχηματισμού μιας ευρωσκεπτικιστικής δεξιάς κυβέρνησης – όχι απλά μιας δεξιάς κυβέρνησης. Ποιανού είναι λαγός, αυτός ο ουτιδανός, δεν ξέρουμε.

 Τώρα, για τα δύο φασιστικά κόμματα ας μην σας κουράσουμε και πολύ. Το μεν Εθνικό Κόμμα είναι ουσιαστικά συστημικό και λάιτ. [Είχε μάλιστα συμμετάσχει και ως κυβερνητικός εταίρος στην πρώτη κυβέρνηση του κεντροαριστερού Φίκο! Και ήταν η αιτία, αυτή η συνεργασία, ν’ αποβληθεί (για ένα διάστημα βέβαια) το σοσιαλδημοκρατικό κόμμα Σλοβακίας από την σοσιαλιστική διεθνή, πρόεδρος της οποίας ήταν, εκείνη την εποχή, ο μεγάλος αντιφασίστας αρχηγός ΓΑΠ! Αλλά μετά κι ο Γιωργάκης συνεργάστηκε με το αδελφό – τότε – κόμμα του ΕΚ Σλοβακίας, το Λάος δηλαδή, οπότε πάτσισαν και ο Φίκο ξαναγύρισε στη διεθνή]. Το λαϊκό κόμμα, απ’ την άλλη είναι πούρο ναζιστικό και λούμπεν. Και γιατί το ψήφισε το 8% των Σλοβάκων, τους οποίους δεν τους λες και λούμπεν; Μήπως γιατί κρατάει, όντας το πιο περήφανα ρατσιστικό κόμμα της Σλοβακίας, την πιο συνεπή αντί-μεταναστευτική, αντί-προσφυγική και αντί-ανθρωπιστική στάση; Μα αφού και τ’ άλλα κόμματα της Σλοβακίας (συμπεριλαμβανόμενης και της σοσιαλδημοκρατίας του Φύκι φιρίκη) ρατσιστικά είναι (εντάξει, εκτός από τα μικροσκοπικά αριστερά, το φιλορωσικό και τα ουγγρικά μειονοτικά). Τόσες επιλογές είχαν, γιατί οι σλοβάκοι ψηφοφόροι πήγαν και ψήφισαν (εντάξει, ένα κομμάτι τους) τους νεοναζί; Μα για να εκφράσουν τη δυσαρέσκεια, την αγανάκτηση και την οργή τους απέναντι στο σλοβακικό πολιτικό σύστημα, απέναντι στην διαρκή λιτότητα, στα μεσοπρόθεσμα, στη δικτατορία των μανδαρίνων των Βρυξελλών, απέναντι στην ίδια την ΕΕ.

Και γιατί δεν πήγαν, άμα είναι έτσι τα πράγματα, να ψηφίσουνε αριστερά; Μα πώς να πάνε να ψηφίσουν αριστερά, όταν βλέπουν πόσο ευρωπαϊστική είναι; Όταν βλέπουν τον πανευρωπαϊκό ηγέτη της, τον Αλέξη τον Τσίπρα, να τρώει την μια σφαλιάρα πίσω απ’ την άλλη και να χασκογελάει; Όταν συνεχίζει να εφαρμόζει τις πολιτικές των μνημονίων και των μεσοπρόθεσμων, στ’ όνομα του ευρωπαϊκού οράματος; Άμα είναι έτσι η αριστερά, τύφλα να χει η δεξιά, σκεφτήκανε οι (έτσι κι αλλιώς επιφυλακτικοί με τις αριστερές και προοδευτικές ιδέες και παραδόσεις) σλοβάκοι ψηφοφόροι, και πήγανε και ψηφίσανε, μαζικά, κεντροδεξιά, δεξιά και ακροδεξιά ευρωσκεπτικιστικά κι αντιευρωπαϊστικά κόμματα. Κι όχι μονάχα – ή κυρίως – τους νεοναζί.

Κι αυτό είναι που πόνεσε τους ευρωκράτες, κι όχι η άνοδος των ποσοστών των νεοναζί

Συμπεράσματα:

Η άνοδος των  ποσοστών των ευρωσκεπτικιστικών κι αντιευρωπαϊστικών κόμματων, θα αναγκάσει την όποια κυβέρνηση προκύψει ν’ ακολουθήσει μια πιο αυτόνομη πολιτική. Και μέσω της ομάδας των χωρών του Βίσεγραντ (Σλοβακία, Ουγγαρία, Τσεχία, Ουγγαρία), οι οποίες έχουν ήδη δείξει τις διαθέσεις τους. Αναμένεται, έτσι, να σκληρύνουν περαιτέρω τη στάση τους – κι όχι μονάχα στο προσφυγικό.

Η αυτονόμηση των χωρών του  Βίσεγραντ, η άνοδος των εθνικιστικών ακροδεξιών – κι όχι μόνο – κομμάτων, το ξύπνημα των αποσχιστικών κινημάτων αποτελούν σημάδια αποσύνθεσης της ΕΕ. Αν η αριστερά δεν έρθει σε σύγκρουση με τις πολιτικές της ΕΕ, θα έρθουν οι ακροδεξιές σκοταδιστικές δυνάμεις. Γιατί οι λαοί δεν αντέχουν άλλο τα μεσοπρόθεσμα και τα μνημόνια. Κι ούτε μπορούν να περιμένουν το πότε ο Τσίπρας θα πείσει τους μανδαρίνους να εγκαταλείψουν τη λιτότητα, που εντωμεταξύ την εφαρμόζει κι ο ίδιος, ώσπου να τους πείσει να πάψουν να την εφαρμόζουν όλοι μαζί…

 Ηθικό δίδαγμα:

Η ενότητα και η συνεργασία μεταξύ των λαών της ηπείρου περνάνε μέσα από τη ρήξη με τους μηχανισμούς της ΕΕ – όχι μέσα από τον συμβιβασμό και την υποταγή στις διαταγές της δικτατορίας των Βρυξελλών