Έτσι τελειώνει ο Κόσμος
11/07/2014
«Έτσι τελειώνει ο κόσμος, όχι μ’ ένα βρόντο μα μ’ ένα λυγμό»
Έτσι τελειώνει το ποίημα του Τ. Σ. Έλιοτ «Κούφιοι Άνθρωποι». Αυτό λοιπόν το ξέρουμε. Πώς, δηλαδή, τελειώνει ο κόσμος. Για το πώς αρχίζει – ο κόσμος εννοείται – οι θεωρίες είναι πολύ περισσότερες.Λογικό ακούγεται, αφού ο κόσμος κάποτε άρχισε αλλά δεν τελείωσε ακόμη. Αν και χθες άκουσα μια δυνατή βροντή που με έκανε να ταραχθώ πολύ. Όμως, ύστερα από λίγο, άρχισε να βρέχει και ησύχασα.
Είπα, πως ο κόσμος δεν κινδυνεύει από βροντές και καταιγίδες, από σεισμούς, λιμούς, λοιμούς, καταποντισμούς, πολέμους, πλημμύρες, πυρκαγιές, οικολογικές καταστροφές, καθώς και κάθε είδους εσχατολογικές προφητείες. Έτσι, απόψε, είμαι σχεδόν σίγουρος – αν και ποτέ δεν μπορεί να είσαι απολύτως σίγουρος – πως δεν τελείωσε ή τουλάχιστον δεν κοντεύει να τελειώσει ο κόσμος, όπως, τουλάχιστον τελειώνει στο ποίημα του Έλιοτ ή στην ταινία του Φράνσις Φορντ Κόπολα «Αποκάλυψη Τώρα», όπου ο Μάρλον Μπράντο απαγγέλει το εν λόγω ποίημα, ενώ υποδύεται τον Κουρτς. Ο Κουρτς, με τη σειρά του, είναι ο ήρωας του περιώνυμης νουβέλας του Τζόζεφ Κόνραντ «η Καρδιά του Ερέβους». Τώρα, το έρεβος μου θύμισε – αμυδρά είναι αλήθεια – μια πιθανή αρχή του Κόσμου. Λέτε ο κόσμος να άρχισε από το Έρεβος, το σκοτάδι, το διττό του φωτός; Μήπως, πηγή των πάντων ήταν ο Ωκεανός, όπως λέει ο Όμηρος; Ή, μήπως, είχαν δίκιο οι ορφικοί που λέγαν πως στην αρχή υπήρχε μόνο η Νύχτα, ένα πουλί με μαύρα φτερά, που την γονιμοποίησε ο άνεμος και γέννησε το ασημένιο αυγό «στον απέραντο κόλπο της σκοτεινιάς». Από Αυτό βγήκε ο Έρως, ο θεός της αγάπης. Έτσι όλα οδηγήθηκαν στο Φως. Πάντως η μήτρα του Κόσμου ήταν η Νύχτα και η αρχή του ένας ή περισσότεροι μύθοι. Δηλαδή, ένα παραμύθι. Επομένως από τότε που άρχισε πιθανόν, κατά τους επιστήμονες, με μια ηλιακή έκρηξη, η οποία θα φέρει και το τέλος του, ο Κόσμος δεν είναι τίποτε άλλο από ένα παραμύθι, ή ένα όνειρο, για μερικούς, ή μια ζοφερή πραγματικότητα για του πολλούς.
Όμως εμείς δε ζούμε παρα μερικές δεκαετίες, οπότε γιατί να σκοτιζόμαστε για το πώς άρχισε και πως θα τελειώσει ο κόσμος μας. Δεν είναι δική μας δουλειά αυτή, αλλά των επιστημόνων, των θεολόγων, των φιλοσόφων – αυτούς εσκεμμένα ξέχασα να τους αναφέρω γιατί επινοούν αντιφατικές θεωρίες που η μια αναιρεί την άλλη και επιπλέον είναι και κομματάκι δυσνόητη για να καταλάβεις τι θέλουν να πούνε, αν θέλουν να πουν κάτι. Ο κόσμος, για μένα, ανήκει μόνο στους ποιητές του. Ακόμη και ο Θεός δεν ήταν ποιητής;
Τώρα που ξεμπερδέψαμε με τον κόσμο, την αρχή του και το τέλος του, ας ξανακούσουμε τον Τ. Σ. Έλιοτ και τους ανθρώπους του, που παρά το ότι είναι κούφιοι, παραγεμισμένοι, άδειοι, χωρίς βλέμμα, ψυχές παράταιρες, μορφές χωρίς σχήμα, σκιές χωρίς χρώμα, παραλυμένοι, γνέψιμο χωρίς κίνηση και «ζουν στου θανάτου τη Βασιλεία των ονείρων», είναι άνθρωποι σαν εμάς. Και αν πιστέψουμε τον Καλδερόν ντε λα Μπάργκα «η ζωή είναι όνειρο» και η ζωούλα μας, περιβάλλεται από των ονείρων την ουσία, όπως λέει ο Ουίλιαμ Σαίξπηρ.
Δεν μ’ ενδιαφέρει τι είναι ο κόσμος. Ούτε πώς άρχισε, ούτε πώς θα τελειώσει. Ούτε αν είναι όνειρο ή πραγματικότητα. Με νοιάζει όμως το γεγονός πως δεν μ’ αρέσει όπως είναι. Ο Τζιμ Μόρισον έλεγε πως τον θέλει και τον θέλει τώρα, αλλά δεν περίμενε για να τον απολαύσει γιατί ετοίμαζε το τέλος του. Αυτός τελείωσε μέσα στην μπανιέρα του και δεν πρόλαβε να κινήσει το παν.
This is the end